آیا تابه‌حال تجربه قفل شدن فک داشته‌اید؟ “قفل شدگی فک” یک عارضه موقتی به شمار میآید که همراه با احساس درد در ناحیه فک، دهان و گوش است. البته، همراه با این عارضه می‌توانید مشکلات دیگری را هم تجربه کنید. مثلاً، در زمینه غذا‌خوردن یا تکلم دچار مشکلاتی می‌شوید. اگر تا به حال تجربه چنین عارضه‌ای را داشته‌اید یا اینکه کنجکاو هستید در مورد آن اطلاعات بیشتری به دست بیاورید، “کلینیک مدینو” اطلاعات خوبی را در این مقاله جمع‌آوری کرده است.
تریسموس یا قفل‌کردن فک چیست؟
قفل شدگی فک در اصطلاح پزشکی “تریسموس” نامیده میشود. این عارضه به وضعیتی اشاره دارد که در آن، ماهیچه‌های فک منقبض می‌شوند و در نتیجه، فرد قادر به باز کردن دهان خود به طور کامل نیست. به همراه این عارضه، احساس درد در فرد به وجود میآید و می‌تواند با مشکلات دیگری هم همراه باشد. البته، تریسموس فک چندان رایج نیست و به احتمال زیاد، عوامل مختلفی باعث تحریک ماهیچه‌های فک می‌شوند و در اثر انقباضات شدید، در نهایت چنین عارضه‌ای به وجود میآید.
قفل شدن فک نشانه چیست؟
اینکه قفل شدن فک می‌تواند نشانه چه چیزهایی باشد، در هر فرد متفاوت است و باید با توجه به وضعیت کلی سلامت، مورد ارزیابی قرار بگیرد. تحقیقات انجام شده در خصوص قفل شدگی فک نشان می‌دهد که این عارضه احتمالاً نشانه اختلالات زیر است:
-
اختلال TMJ
اختلال TMJ به عملکرد نادرست مفصل گیجگاهی در فک اشاره دارد. علت ابتلا به این اختلال می‌تواند ضربه شدید باشد که به دنبال آن التهاب به وجود میآید و یا بیماری‌های التهابی علت بروز چنین اختلالی باشند و در نهایت، شاهد بروز تریسموس هستیم.
-
اختلال TMD
مفصل گیجگاهی باعث اتصال فک به جمجمه میشود. عملکرد نادرست مفصل گیجگاهی در ناحیه فک، منشأ بروز اختلال TMD است. این اختلال باعث بروز درد اولیه در مفصل فک میشود و سپس، فرد توانایی باز کردن کامل فک خود را از دست می‌دهد.
با علت قفل شدن فک آشنا شوید!
قفل‌کردن فک می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد که به وضعیت جسمانی و روحی فرد وابسته است. دلایلی چون:
- استرس و اضطراب
در اکثر موارد، قفل‌کردن فک زمانی رخ می‌دهد که فرد در معرض عوامل استرس‌زا قرار گرفته باشد. توصیه می‌کنیم که تاحدامکان از شرایطی که باعث استرس و اضطراب در وجود شما میشود، دوری کنید. - فشار
وقتی که بر روی مفاصل فک فشار زیادی وارد شود، احتمال بروز قفل شدگی فک هم افزایش می‌یابد. عادات بدغذایی (مثلاً، مصرف غذاهای سفت) و باز نگه‌داشتن فک در شرایطی خاص، همگی باعث ایجاد فشار بر روی مفاصل فک میشود. - ابتلا به بیماری
دسته‌ای از بیماری‌ها، مثل سرطان، عضلات فک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و در نتیجه، احتمال بروز تریسموس افزایش می‌یابد. روماتیسم فصلی هم یکی دیگر از بیماری‌هایی است که هم باعث تحلیل استخوان‌های فک شده و هم منجر به قفل شدن فک میشود. - مشکلات ژنتیکی
ژنتیک هم در بروز این عارضه نقش مهم دارد و بر روی عملکرد ماهیچه‌های فک تأثیر مستقیم می‌گذارد. - اقدامات دندانپزشکی
در اقدامات دندانپزشکی بر روی فک فشار زیادی وارد میشود. این فشارها در هنگام جراحی دندان‌ها، به ویژه دندان‌عقل، به بالاترین میزان خود می‌رسد. - داروها
دسته‌ای از داروها نظیر داروهای ضد تهوع، بی‌هوشی و ضد‌افسردگی می‌توانند در بروز اسپاسم عضله فک نقش داشته باشند. البته، به‌ندرت دیده میشود که داروها عامل اصلی بروز قفل شدگی فک باشند. - دندان قروچه
دندان‌قروچه با ایجاد فشار بر دندان‌ها و سابیدن آنها بر روی‌هم می‌تواند احتمال بروز تریسموس را افزایش دهد. - پرتودرمانی
پرتودرمانی در ناحیه سروگردن هم می‌تواند یکی از علت‌های این عارضه باشد.
در صورت ابتلا، علائم تریسموس را بشناسید!
علائم شایع تریسموس عبارت است از:
- عدم توانایی باز کردن فک به طور کامل
- درد در ناحیه فک و دهان
- گرفتگی فک
سایر علائم شامل موارد زیر میشود:
- گوش درد
- سردرد
روش‌های درمان تریسموس فک
روش درمان تریسموس در سه زمینه پزشکی، خانگی و ورزش قابل اجرا است که در ادامه، در مورد آنها توضیح می‌دهیم:
- درمان پزشکی
- استفاده از دستگاه‌های مخصوص
برای درمان تریسموس فک، از دستگاه کششی فک استفاده میشود. فیزیوتراپ با قرار‌دادن این دستگاه بین فک بالا و پایین، به شما در درمان این عارضه کمک می‌کند. - تجویز دارو
پزشک باتوجه به وضعیت بیمار، داروهایی چون شل‌کننده عضلات، ضدالتهاب و مسکن را تجویز می‌کند.
- استفاده از دستگاه‌های مخصوص
- درمان خانگی قفل شدن فک
- ماساژ
شما می‌توانید خودتان در خانه، قسمت‌های موردنظر از فک را به طور دورانی و در کمتر از ۱ دقیقه ماساژ دهید. در کنار ماساژ، بهتر است سر خود را هم به آرامی و به صورت دایره‌وار تکان دهید تا از شدت تقباضات کاسته شود و این عارضه رفع شود. - کمپرس گرم
استفاده از یک کمپرس گرم، مثل یک حوله گرم و مرطوب بر روی فک، می‌تواند باعث کاهش حس درد و بهبود انقباضات این ناحیه شود. - کنترل رژیم غذایی
هنگام بروز این عارضه حتماً به رژیم غذایی خود توجه داشته باشید. پیشنهاد میشود از مصرف کافئین خودداری کنید و مکمل‌های مفیدی چون منیزیم مصرف کنید.
- ماساژ
- ورزش
- فیزیوتراپی
با کشش فک به شیوه‌ای صحیح، علائم قفل شدن فک هم از بین می‌رود. فیزیوتراپی شامل ماساژهای مخصوص هم میشود که به طور اختصاصی این عارضه را درمان می‌کند. - انجام حرکات فیزیکی
یک سری حرکات فیزیکی هم وجود دارد که می‌توانید انجام دهید. به‌عنوان‌مثال، برای درمان تریسموس می‌توانید دهان خود را تا حد ممکن باز کنید و فک خود را به طور منظم به سمت راست و چپ حرکت دهید. پیشنهاد میشود حرکت فک به سمت هر یک از دو طرف چپ و راست، ۵ بار تکرار شود.
- فیزیوتراپی
عوارض ابتلا به تریسموس فک چیست؟
- خشکی و التهاب دهان
خشکی و التهاب دهان بعد از ابتلا به تریسموس فک، یکی از عوارض شایع محسوب میشود. علت این عارضه هم این است که فرد نمی‌تواند بزاق دهان خود را قورت بدهد. - پوسیدگی دندان
درصورتی‌که که قفل شدگی فک به مدت چند روز طول بکشد و فرد قادر به رعایت بهداشت دهان و دندان نباشد، احتمال بروز پوسیدگی در دندان‌ها هم افزایش می‌یابد. - سوء تغذیه
با وجود انقباضات شدید فک فرد قادر به غذا‌خوردن نیست.
چگونه دچار قفل شدن فک نشویم؟
روش‌های پیشگیری از قفل شدن فک عبارت‌اند از:
- از فشردن دندان‌ها بر روی هم خودداری کنید
- افرادی که مشکل دندان قروچه دارند، می‌توانند از محافظ دهان استفاده کنند
- غذای خود را به آرامی میل کنید.
چه زمانی بهتر است برای این عارضه به پزشک مراجعه نماییم؟
به‌طورکلی، تریسموس یک عارضه موقتی است که فوراً رفع میشود، ولی اگر بیمار در یکی از وضعیت‌های زیر قرار داشت، حتماً باید به نزد پزشک مراجعه کرد:
- در صورتیکه که احساس درد شدیدی می‌کنید که با انقباضات طولانی مدت همراه است
- مشکلات جدی در مصرف مواد‌غذایی دارید
- بعد از گذشت روز اول، عارضه رفع نشده و یا از شدت آن کاسته نشده است.
سوالات متداول
