پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان یکی از متداول‌ترین مشکلات سلامت در کل دنیا به حساب می‌آید. دندان‌های پوسیده، به دنبال یکی سری حفره‌های موجود در دهان ایجاد می‌شوند که در نتیجه، باعث ایجاد سوراخ‌ها و منافذی در سطح دندان می‌شوند. این مشکل می‌تواند برای هر فردی و در هر سنی از کودکان و خردسالان تا افراد بزرگسال ایجاد شود و سلامت دندان‌های فرد را تحت تأثیر خود قرار دهد.
پوسیدگی دندان معمولا باعث ایجاد درد و عفونت می‌شود. این مشکل از مراحل اولیه شروع می‌شود و اگر به موقع برای درمان آن اقدامات لازم انجام نشود، به تدریج شدت پیدا کرده و لایه‌های عمیق دندان فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این مشکل می‌تواند باعث ایجاد درد شدید در دندان، بروز عفونت و حتی از دست دادن دندان شود. با مراجعه منظم به دندان پزشک، مسواک زدن به صورت اصولی و استفاده از نخ دندان می‌توان تا حد زیادی از پوسیده شدن دندان‌ها جلوگیری کرد.
با انواع پوسیدگی‌های دندانی آشنا شوید!
خرابی و پوسیدگی دندان را می‌توان بر اساس مراحل و کلاس پوسیدگی تقسیم بندی کرد. در ادامه این مراحل را به شما معرفی می‌کنیم:
کلاس ۱: پوسیدگی قابل مشاهده (سطحی)
این مرحله، پوسیدگی روی سطوح دندانی ایجاد می‌شود و توسط دندان پزشک به راحتی قابل رویت است. این کلاس پوسیدگی دندان شامل وجود حفره‌های روی سطوح جونده دندان‌های عقب مثل دندان‌های آسیاب و پره مولر و پوسیدگی در دو طرف دندان‌های جلویی است.
کلاس ۲: پوسیدگی غیر قابل مشاهده (سطحی)
در این مرحله، پوسیدگی‌ها میان دندان‌های آسیاب و پره مولر ایجاد می‌شوند و به راحتی قابل مشاهده نیستند.
کلاس ۳: پوسیدگی بین دندان‌ها
این کلاس از پوسیدگی دندان در بین دندان‌های جلو ایجاد می‌شود، ولی لبه‌های برش دندان‌ها را تحت تأثیر خود قرار نمی‌دهد. در این طبقه بندی نیز مانند کلاس ۲، مشاهده پوسیدگی توسط انسان ممکن نیست.
کلاس ۴: پوسیدگی تا لبه دندان
این طبقه بندی از پوسیدگی، سطوح بین دندان‌های جلویی را درگیر کرده ولی لبه‌های جلویی دندان‌ها را نیز درگیر می‌کند.
کلاس ۵: پوسیدگی تا خط لثه
در این نوع پوسیدگی، حفره‌های در پشت و جلو دندان‌های جلو و عقب، نزدیک به خط لثه ایجاد می‌شوند.
کلاس ۶: پوسیدگی دندانی عمده
این نوع پوسیدگی در سطوح بالایی دندان‌ها ایجاد می‌شود (چه در لبه‌های انسیزال و چه در نوک دندان‌های عقبی قابل مشاهده است).
این علائم نشان دهنده وجود پوسیدگی در دندان‌هایتان هستند
پوسیده شدن دندان‌ها با یک سری نشانه‌ها و علائم قابل تشخیص است. البته این نشانه‌ها و علائم می‌توانند بسته به وسعت و محل آنها تفاوت‌هایی داشته باشند. وقتی که یک حفره در سطح سخت دندان‌های ایجاد شود، علائمی از خود ندارد. ولی با بیشتر شدن سطح خرابی دندان‌ها این امکان وجود دارد که علائم و نشانه‌ها نیز شدیدتر شوند. از جمله اصلی‌ترین این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دندان درد بدون هیچ علت و پیشینه و به صورت ناگهانی
- وجود حساسیت در زمان نوشیدن مایعات گرم و سرد یا خوردن خوراکی‌های شیرین
- ایجاد حفره‌ها و سوراخ‌های قابل مشاهده
- ایجاد شدن لکه‌های قهوه‌ای، سیاه یا سفید روی دندان‌ها
- قرمز شدن و تورم لثه‌ها
- ایجاد شدن بوی بد در دهان
- وجود طعم ناخوشایند و زننده در دهان
چه روش‌هایی برای درمان پوسیدگی دندان وجود دارد؟
نحوه درمان دندان پوسیده بسته به کلاس پوسیدگی می‌تواند متفاوت باشد. معمولا در مراحل اولیه امکان متوقف کردن و حتی درمان پوسیدگی وجود دارد. زمانی که پوسیدگی ایجاد شده روی دندان از نوع خفیف باشد، با انجام یک سری اقدامات پیشگیرانه می‌توان آن را درمان کرد. برای تشخیص دقیق میزان پوسیدگی، باید به دندان پزشک متخصص مراجعه کنید تا پس از انجام معاینات، درمان‌های لازم را انجام دهد. در ادامه برخی از روش‌هایی که برای درمان پوسیدگی دندان انجام می‌شوند را به شما معرفی می‌کنیم:
درمان دندان پوسیده شده با سیلانت
یکی از روش‌های تخصصی برای درمان پوسیدگی دندان، استفاده از یک لایه سیلاینت روی سطح دندان‌های سالم پشتی است که از رسیدن پوسیدگی به سایر دندان‌ها جلوگیری می‌کند. روی دندان‌های پوسیده نیز با یک ژل فلوراید پوشیده می‌شود تا مینای دندان تقویت شده و از گسترش پوسیدگی جلوگیری شود.
پر کردن و ترمیم دندان
یکی دیگر از درمان‌هایی که برای دندان‌های پوسیده انجام می‌شود، پر کردن دندان است. از این روش برای رفع خرابی دندان در مراحل پیشرفته و شدیدتر برای بازیابی ساختار دندان‌ها استفاده می‌شود. در این درمان پوسیدگی دندان برداشته می‌شود و سوراخ‌های ایجاد شده با مواد مخصوص پر می‌شوند.
درمان ریشه (عصب کشی)
در برخی مواقع، از درمان ریشه برای رفع پوسیدگی و مشکلات به وجود آمده استفاده می‌کنند. اکثرا از این روش در مواقعی استفاده می‌کنند که پوسیدگی به ریشه دندان رسیده و اعصاب را تحت تأثیر قرار داده است.
حذف کامل یا بخشی از دندان
در نهایت نیز با توجه به گسترش پوسیدگی، دندان پزشک ممکن است تمام دندان یا بخش از آن را که دچار پوسیدگی شده است، حذف کند. معمولا این کار زمانی انجام می‌شود که دندان به صورت کامل آسیب دیده و قابل ترمیم نیست. در نهایت، دندان پوسیده جای خود را به پروتز، بریج دندان یا ایمپلنت می‌دهد. همچنین برای دندان‌های جلو معمولا از روکش‌های دندان استفاده می‌شود تا ظاهر زیبای دندان‌ها حفظ شود.
عدم درمان پوسیدگی چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
از جمله اصلی‌ترین عوارضی که در صورت عدم درمان پوسیدگی ممکن است ایجاد شوند، می‌توان به دردهای خفیف تا شدید، بروز بوی بد در دهان، گسترش عفونت به لثه‌ها، تورم و خونریزی لثه، حساسیت دندان‌ها، گسترش پوسیدگی در دندان‌های دیگر و… اشاره کرد.
بدترین عوارض معمولا در کودکان و خردسالان قابل مشاهده است. در کودکان، عوارض عدم درمان پوسیدگی دندان می‌تواند روی تغذیه و رشد آنها تأثیر منفی داشته باشد. همچنین گسترش پوسیدگی دندان در کودکان می‌تواند گفتار آنها را تحت تأثیر قرار دهد و رشد فک در آنها با مشکلاتی مواجه شود.
علل پوسیده شدن دندان را می‌دانید؟
عوامل مختلفی وجود دارند که باعث پوسیده شدند دندان‌ها می‌شوند که از جمله اصلی‌ترین آنها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تغذیه نادرست
- وجود باکتری‌ها
- عدم رعایت اصولی بهداشت دهان و دندان
- بیماری‌های مربوط به لثه
- وجود دندان‌های کج که تمیز نگه‌داشتن آنها دشوار است.
- کشیدن سیگار
- مصرف برخی از داروها که باعث خشک شدن دهان می‌شوند.
- صدمه دیدن دندان‌ها با ضربه‌های شدید
پوسیدگی دندان‌ها معمولا توسط پلاک‌ها و لایه‌های چسبنده از میکروب‌ها در دهان ایجاد می‌شود. قندی که در نوشیدنی‌ها و خوراکی‌هایی که افراد مصرف می‌کنند قرار دارد، توسط میکروب‌های موجود در پلاک به اسید تبدیل شده و به مرور زمان باعث آسیب دیدن دندان‌های فرد می‌شوند.
چگونه از پوسیدگی دندان پیشگیری کنیم؟
راه و روش‌هایی وجود دارند که اگر به درستی آنها را دنبال کنید، می‌توانید از پوسیده شدن دندان‌های خود جلوگیری کنید. در ادامه هر کدام از این روش‌ها را به شما معرفی می‌کنیم:
- مسواک زدن به صورت مرتب: مسواک زدن یکی از کارهایی است که برای سلامت دهان و دندان فرد دارای اهمیت زیادی است. باید به صورت روزانه حداقل دو بار و هر بار به مدت دو دقیقه با مسواک و خمیر دندان مناسب و حاوی فلوراید، دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- کاهش مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین و گاز دار: برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی روی دندان‌ها بهتر است از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدن‌های شیرین و گاز دار خودداری کرده و آب را جایگزین این نوشیدنی‌ها کنید.
- داشتن رژیم غذایی سالم: داشتن رژیم غذایی اصولی و سالم نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. باید رژیم غذایی خود را سالم و متعادل کنید و تمام مواد غذایی مورد نیاز بدن خود را تأمین کنید. مصرف کم تنقلات و شیرینی‌ها نیز برای جلوگیری از پوسیده شدن دندان‌ها، اهمیت زیادی دارد.
- معاینه به صورت منظم: یکی از مهمترین کارهایی که هر کسی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌های خود باید مد نظر قرار دهد، مراجعه منظم به کلینیک دندان پزشکی برای چکاب و بررسی مشکلات مربوط به دندان است. بهتر است هر ۶ ماه یک بار دندان پزشک را ملاقات کرده و از سلامت دهان و دندان خود اطمینان حاصل کنید. توجه داشته باشید که پوسیدگی دندان در مراحل اولیه خود تقریبا هیچ علامتی ندارد!
