امروزه با توجه به تغییر سبک زندگی، بسیاری از افراد در معرض مشکلاتی مثل بی دندانی قرار دارند. پروتزهای دندانی یکی از درمانهایی است که برای بیماران بی‌دندان مورد استفاده قرار گرفته و می‌توانند کارآمد باشند.
آیا پروتز دندانی همیشه برای افراد کاملا بی‌دندان استفاده می‌شود؟
قیمت این درمان در سال جدید چقدر است؟
معایب استفاده از پروتزهای دندانی برای بیمار چیست؟
در ادامه علاوه بر معرفی انواع مختلف پروتز دندانی، به بررسی مزایا، معایب، هزینه، نحوه مراقبت و نحوه ساخت آن می‌پردازیم.
پروتز دندان چیست؟
پروتز دندان نوعی دندان مصنوعی است که برای حل مشکل تکلم، جویدن و زیبایی بیماران بی‌دندان مورد استفاده قرار میگیرد. برخی افراد تصور می‌کنند پروتز به یک دست دندان کامل گفته می‌شود که برای یک بیمار کاملا بدون دندان استفاده می‌شود. این در حالی است که این روش درمانی خود شامل انواع مختلف بوده و بسته به شرایط، گزینه‌های دیگری هم قابل استفاده خواهد بود.
انواع پروتز دندان
امروزه دندانپزشکان بسته به شرایطی که بیمار دارد، از انواع مختلفی از پروتز دندان استفاده می‌کنند. پروتزهای دندانی به طور کلی به ۲ دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
-
پروتز متحرک
این نوع پروتز دندانی همان‌طور که از نامش مشخص است، قابل بیرون آوردن از دهان است. این یعنی زمانی که بیمار تمایلی به استفاده از آن نداشته باشد، بدون کمک دندانپزشک می‌تواند آن را از دهان خارج کند. پروتزهای متحرک خود به انواع مختلف تقسیم می‌شود:
- پروتز کامل متحرک
خیلی از بیماران بعد از سنین ۵۰ سالگی ممکن است تمام دندان‌هایشان را از دست داده باشند. این افراد با توجه به نداشتن هیچ دندانی، در تکلم و به خصوص جویدن غذا مشکلات بسیاری دارند. پروتز کامل درمانی است که می‌تواند جای تمام دندان‌ها را بگیرد. در این روش دندان‌ها روی یک بیس قرار گرفته و روی بافت لثه قرار می‌گیرند. - پروتز پارسیل متحرک
گاهی اوقات بیمار تمام دندان‌های خود را از دست نداده است؛ اگر بیمار ۲، ۳ و حتی ۴ دندان متوالی را از دست داده باشد و بتوان از سایر دندان‌ها به‌عنوان گیر استفاده کرد، از چنین درمانی کمک گرفته می‌شود. در واقع این درمان بخشی از پروتز کامل است که با کمک دندان‌های کناری گیر خود را تامین می‌کند.
- پروتز کامل متحرک
-
پروتز ثابت
این درمان به انواعی از پروتز دندانی گفته می‌شود که توسط دندانپزشک در دهان قرار داده شده و دیگر امکان درآوردن آن توسط بیمار وجود ندارد. در ادامه برخی انواع آن را بیان کرده‌ایم:
- روکش دندان
روکش دندان یک نمونه از پروتز ثابت بوده که جای تاج از دست رفته دندان را میگیرد. این درمان زمانی استفاده می‌شود که بخش عمده‌ای از تاج به دلیل پوسیدگی از بین رفته باشد. به عنوان مثال، خیلی از دندان‌های عصب‌کشی شده ممکن است نیاز به چنین درمانی داشته باشند. - بریج دندانی
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، پروتز پارسیل متحرک یکی از روش‌هایی است که می‌تواند برای جایگزین کردن چند دندان متوالی استفاده شود. بریج نیز کاری مشابه آن انجام می‌دهد، با این تفاوت که به صورت ثابت در دهان باقی می‌ماند. این درمان می‌تواند به گونه‌ای دیگر و روی پایه‌های ایمپلنت نیز قرار بگیرد. - اینله و آنله
گاهی از دست رفتن ساختار دندان به قدری زیاد نیست که دندانپزشک از روکش استفاده کند. در این شرایط، استفاده از ترمیم معمولی نیز دوام چندانی ندارد؛ به همین دلیل، از اینله و آنله کمک گرفته می‌شود. در واقع این درمان را می‌توان ترمیم آماده و سفارشی در نظر گرفت که در لابراتور ساخته و در حفره قرار داده می‌شود. - ایمپلنت دندان
یکی از بهترین انواع پروتز ثابت، ایمپلنت دندانی است که می‌تواند به خوبی عملکرد یک دندان از دست رفته را داشته باشد. در این روش، تاج دندان در لابراتوار ساخته شده و روی پایه قرار گرفته در استخوان فک جایگذاری می‌شود. - اوردنچر
به جای استفاده از پروتز متحرک کامل، امروزه شیوه‌های جدیدی ابداع شده‌اند. اوردنچر درمانی است که یک دست دندان کامل به جای قرار گیری روی بافت لثه، بر چندین پایه ایمپلنت جایگذاری می‌شود. با این کار، بیمار دیگر درد و ناراحتی پروتز کامل متحرک را نخواهد داشت.
- روکش دندان
قیمت پروتز دندان چقدر است؟
بسته به اینکه بیمار از چه پروتز دندانی استفاده کند، قیمت آن متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، هزینه انجام درمان ایمپلنت یک دندان نسبت به پروتز کامل، چندان تفاوتی ندارد، اما تعداد دندان‌های جایگزین شده بسیار کمتر خواهد بود. این یعنی اگر بخواهید تمام دندان‌ها را با ایمپلنت جایگزین کنید، باید هزینه بسیار زیادی پرداخت کنید.
مزایای استفاده از پروتزهای دندانی
استفاده از انواع پروتزهای دندانی می‌تواند مزایای زیر را برای شما به همراه داشته باشد:
- زیبایی چهره بیمار
- بسته به نوع پروتز دندانی، مشکل جویدن بیمار تا حدودی برطرف خواهد شد.
- تکلم بیمار بهبود خواهد یافت.
- بسته به نوع پروتز دندانی ممکن است تحلیل بیشتر استخوان جلوگیری شود.
- بهبود کیفیت زندگی فرد
معایب پروتزهای دندانی
بسته به اینکه از چه پروتزی استفاده کنید، هر نوع از آنها با معایبی همراه خواهد بود. در ادامه معایب این روش‌ها را به طور کلی بیان کرده‌ایم:
- ممکن است هزینه بالایی داشته باشند.
- خیلی از پروتزهای دندانی نمی‌توانند عملکرد دندان را به طور کامل شبیه‌سازی کنند.
- برخی از انواع پروتز ممکن است سبب زخم‌شدن بافت لثه شوند.
- بیماران ممکن است حین استفاده از برخی از انواع پروتز راحت نباشند.
- بعضی از انواع پروتز ممکن است سبب تحلیل استخوان به مرور زمان شوند.
نحوه ساخت پروتز دندانی
بسته به اینکه دندانپزشک از چه نوع پروتزی برای بیمار استفاده کند، نحوه ساخت آن متفاوت است. به عنوان مثال، در پروتز کامل، ابتدا دندانپزشک از بافت نرم بیمار قالب‌گیری کرده و بر اساس آن بیس نهایی را می‌سازد. سپس دندان‌ها روی بیس قرار داده شده و به بیمار تحویل داده می‌شود.
اما در روش‌هایی مثل ایمپلنت، دندانپزشک باید با استفاده از جراحی، پایه آن را داخل استخوان فک قرار دهد. بعد از چند ماه، کار قالب‌گیری انجام شده و بر اساس آن تاج دندان مصنوعی ساخته می‌شود.
نحوه مراقبت از پروتز دندان
برای مراقبت از پروتز دندانی، به نکات زیر توجه کنید:
- مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را به هیچ عنوان کنار نگذارید.
- مراقبت از پروتزهای ثابت نسبت به انواع متغیر سخت‌تر بوده و باید با جدیت بیشتری دنبال شود.
- در صورتی که از انواع متحرک استفاده می‌کنید، حتما بعد از خارج کردن آن، پروتز را در داخل آب قرار دهید. در غیر این صورت، ممکن است تغییر حالت داده و دیگر با بافت لثه منطبق نباشد.
- در صورتی که از انواع ثابت استفاده می‌کنید، باید حین خوردن مواد غذایی احتیاط کنید.
- استعمال دخانیات و مصرف الکل، مشکلات زیادی برای بیماران با پروتز دندان ایجاد می‌کند. به همین دلیل این دو را به طور کامل کنار بگذارید.
آیا استفاده از پروتز دندان عوارض دارد؟
بسته به اینکه از چه پروتزی برای بیمار استفاده شود، ممکن است با عوارض متفاوتی همراه باشد. در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است:
- گاهی ممکن است استفاده از پروتز کامل متحرک سبب تحلیل استخوان در دراز مدت شود.
- درد و تورم بعد از پروتزهایی مثل ایمپلنت تا مدتی طبیعی است.
- زخم‌شدن بافت دهان و لثه در اثر استفاده از پروتز دندانی، قابل انتظار است.
- احتمال پوسیدگی سایر دندان‌ها در برخی از انواع پروتز افزایش خواهد یافت.
