تا به حال به سطح دندانهایتان توجه کرده‌اید؟ روی سطح دندان‌ها لایه سفید رنگی وجود دارد که دشمن اصلی دندان‌های شماست! این لایه سفید چیزی نیست جز پلاک دندان، که احتمالا نام آن را بارها و بارها شنیده‌اید. اما این پلاک یا جرم دندان چگونه تشکیل می‌شود؟ چه خطراتی برای دندان‌ها دارد؟ و مهمتر از همه، چگونه آن را از بین ببریم؟ اگر شما نیز برای سلامت دهان و دندانهایتان به دنبال راهکاری برای از بین بردن پلاک و جلوگیری از تشکیل آن هستید، در ادامه این مطلب با مجله مدینو کلینیک همراه بمانید.
جرم دندان چیست؟
جرم دندان لایه‌ای بسیار سخت و چسبناک بوده که روی سطح دندان‌ها تجمع می‌کند. این لایه معمولا رنگی زرد یا تیره دارد و ظاهر ناخوشایندی به دندان‌ها می‌بخشد. جرم حاوی میلیون‌ها باکتری است و حتی با مسواک زدن نیز نمی‌توانید آن را از بین ببرید.
چرا که بسیار سخت شده و از سطح دندان جداسازی نمی‌شود. به همین دلیل وقتی جرم در طولانی مدت روی دندان‌ها قرار گیرد، آسیب فراوانی به آن‌ها وارد خواهد کرد. جرم‌های دندانی بیشتر در ناحیه ریشه دندان و کناره لثه تشکیل می‌شوند و به مرور تا پایین مینا و تاج دندان را نیز در بر می‌گیرند.
با انواع جرم دندان آشنا شوید!
جرم و پلاک دندانی دو نوع مختلف دارند که در زیر به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم:
-
جرم فوق لثه‌ای
این نوع جرم چند ساعت بعد از خوردن غذا در امتداد خط لثه ایجاد شده و معمولا رنگ زرد یا شیری دارد. جرم فوق لثه‌ای برای رشد و تکثیر نیاز به هوا و اکسیژن خواهد داشت.
-
جرم زیر لثه‌ای
اما جرم زیر لثه‌ای کاملا متفاوت است. این نوع جرم اصولا در زیر بافت لثه یا لا به لای درز میان دندان‌ها تشکیل می‌شود. همچنین نیاز به هوا ندارد و بدون اکسیژن نیز می‌تواند به راحتی زنده بماند. رنگ جرم زیر لثه‌ای نیز تیره بوده و گاها قهوه‌ای دیده می‌شود.
پلاک و جرم چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
شاید این سوال شما نیز باشد، جرم و پلاک دندان ممکن است در نگاه اول یکی به نظر برسند، اما تفاوت‌هایی نیز دارند. در واقع جرم همان پلاک دندان است که پاکسازی نشده و به مرور زمان سفت و سخت شده است. اگر چند ساعت بعد از خوردن غذا دندانهایتان را با زبان لمس کنید، متوجه وجود پلاک روی سطح آن‌ها خواهید شد. پلاک یک ماده سفید رنگ باکتریایی است که میکروب‌های آن از قند غذاها و بزاق دهان تغذیه می‌کنند. حال وقتی پلاک مدت‌ها روی سطح دندان باقی بماند، تبدیل به جرم خواهد شد. پس بیایید چندین تفاوت مهم پلاک و جرم دندان را نیز بررسی کنیم:
این ۶ عامل باعث ایجاد پلاک در دندانهایتان خواهند شد!
تشکیل پلاک بر روی دندانهایتان علت‌های مختلفی دارد که مهمترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- عدم رعایت بهداشت
اولین و شاید مهمترین عامل تجمع پلاک روی دندان‌ها، عدم رعایت بهداشت است. وقتی بهداشت به خوبی رعایت نشود ذرات غذا درون دهان باقی مانده و با بزاق ترکیب می‌شوند. ترکیب شدن این دو نیز سبب به وجود آمدن پلاک خواهد شد. - رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات
افرادی که در رژیم غذایی خود از شیرینی جات و کربوهیدرات زیادی استفاده می‌کنند، بیش از سایرین مستعد تجمع پلاک و جرم دندان هستند. چرا که باکتری‌ها از قند و کربوهیدرات تغذیه می‌کنند و اینگونه پلاک سریع‌تر تشکیل می‌شود. - خشکی دهان
برخی افراد به علت‌های مختلف دچار خشکی دهان می‌شوند. حال خشک شدن دهان و کاهش بزاق نیز از عوامل پدید آورنده جرم و پلاک است. - بیماری‌های زمینه‌ای
برخی بیماری‌های زمینه‌ای هم می‌توانند باعث شوند جرم و پلاک روی سطح دندان‌های شما رسوب کنند. به عنوان مثال در بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند، سطح قند خون بالا می‌رود. بالا رفتن سطح قند خون باعث رشد و تکثیر سریع‌تر باکتری‌های درون دهان شده و پلاک و جرم را ایجاد خواهد کرد. - مصرف برخی داروها
جرم دندان گاها می‌تواند به دلیل مصرف برخی داروهای خاص نیز به وجود بیاید. چرا که گاها بعضی داروها تغییراتی در میزان ترشح بزاق ایجاد کرده و در نهایت پلاک و جرم ایجاد می‌شوند. - سیگار کشیدن
سیگار کشیدن و استعمال دخانیات به دندان‌های شما آسیب‌های فراوانی وارد خواهد کرد. یکی از این آسیب‌ها تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان‌هاست.
علائم جرم دندان چیست؟
تشکیل جرم و پلاک دندان با برخی نشانه‌ها نیز همراه است که به شما در تشخیص آن بسیار کمک می‌کنند. این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- تورم لثه
- بوی بد دهان
- وجود ماده‌ای زرد رنگ روی دندان‌ها
- زرد یا تیره شدن دندان‌ها
- چسبناک شدن دندان‌ها
- خونریزی لثه( در موارد نادر)
- حساس شدن دندان‌ها به گرما و سرما
بهترین روش درمان جرم دندان چیست؟
جرم گیری! بدون شک بهترین و موثرترین راه برای رفع این مشکل، انجام جرم گیری می‌باشد. در این روش پزشک با دستگاه‌های مخصوصی جرم تجمع یافته روی سطح دندان را جداسازی کرده و سپس دهان را شستشو می‌دهد. اینگونه دندان‌ها کاملا سفید و براق شده و دیگر خبری از جرم و پلاک نخواهد بود.
همچنین جرم گیری هیچ دردی نیز به همراه ندارد، چون هنگام انجام آن از بی حسی استفاده می‌شود. روش‌های دیگری مثل بلیچینگ نیز می‌توانند جرم و پلاک دندان را کاهش دهند، اما همچنان جرم گیری نسبت به سایر روش‌ها برتری داشته و برای رفع این مشکل مناسب‌تر است.
آیا با روش‌های خانگی هم می‌توان جرم را از بین برد؟
قطعاً بهترین و نتیجه بخش‌ترین روش از بین بردن جرم دندان، جرم گیری است و روش‌های خانگی نمی‌توانند جایگزین آن شوند. پس اگر جرم و پلاک دندانهایتان بسیار ضخیم شده است، به روش‌های خانگی اکتفا نکنید. اما به طور کلی این روش‌ها نیز در رفع جرم بی تاثیر نخواهند بود. در زیر به بررسی برخی از آن‌ها پرداخته‌ایم:
- استفاده از جوش شیرین
جوش شیرین خاصیت پاک کنندگی فوق العاده‌ای دارد و می‌تواند پلاک را به راحتی از سطح دندان‌ها جدا کند. برای امتحان کردن این روش مقداری جوش شیرین را روی مسواک ریخته و با استفاده از آن دندانهایتان را برای چند دقیقه مسواک بزنید. - استفاده از آلوئه ورا
آلوئه ورا هم که می‌دانید، یک آنتی بیوتیک فوق العاده است که خاصیت ضد میکروبی دارد. شما می‌توانید به جای خمیر دندان با ژله آلوئه ورا دندانهایتان را مسواک بزنید. - استفاده از روغن نارگیل
شاید عجیب به نظر برسد، اما حتی روغن نارگیل نیز در رفع جرم دندان موثر خواهد بود. این نوع روغن علاوه بر خاصیت میکروب زدایی، التهاب لثه را نیز بهبود می‌بخشد. برای استفاده از آن، یک قاشق غذاخوری روغن را درون دهان قرار داده و شروع به چرخاندن سر کنید تا روغن به تمام سطح دندان‌ها برسد. سپس پنج دقیقه مکث کنید و بعد دهان خود را شستشو دهید. - استفاده از محلول سرکه سفید و نمک
سرکه سفید و نمک را ترکیب کرده و این محلول را روزانه ۵ دقیقه درون دهانتان غرغره کنید. سرکه سفید با اسیدی که دارد تمامی باکتری‌ها و پلاک سطح دندان‌ها را نابود کرده و از بین می‌برد.
جرم دندان این عوارض را برایتان به وجود خواهد آورد!
اگر دچار جرم و پلاک دندانی شده‌اید، فورا برای انجام جرم گیری اقدام کنید. چون وجود جرم و عدم درمان آن، عوارض و خطرات زیر را به همراه دارد:
- بوی بد دهان
بوی بد دهان علاوه بر اینکه هم فرد و هم اطرافیان او را آزار می‌دهد، می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس نیز بشود. حال وقتی پلاک روی سطح دندان‌ها تجمع می‌کند گاز ایجاد کرده و همین مسئله سبب بوی بد دهان خواهد شد. - التهاب لثه
جرم دندان به بافت لثه نیز آسیب وارد کرده و سبب التهاب آن خواهد شد. - خونریزی لثه
اگر لثه به علت تشکیل جرم دچار التهاب شدید شود، ممکن است خونریزی نیز داشته باشد. - پوسیدگی دندان‌ها
جرم و پلاک به مرور مینای دندان را از بین برده و حفره‌هایی بر روی سطح آن ایجاد می‌کنند. سپس این حفره روز به روز عمیق‌تر شده و در نهایت پوسیدگی دندان رخ می‌دهد. - آبسه دندان
وقتی جرم و پلاک در طولانی مدت از بین نرود، باکتری‌ها به داخل ریشه دندان نفوذ پیدا کرده و کیسه‌هایی چرکی را پدید می‌آورند که در پزشکی آن‌ها را با نام آبسه می‌شناسیم. - تحلیل رفتن لثه
جرم دندان با ملتهب کردن بافت لثه باعث تحلیل آن نیز خواهد شد. چرا که لثه ملتهب معمولا به سمت عقب حرکت کرده و در این حالت ریشه و پایه دندان قابل رویت خواهد بود.
راهکارهایی برای اینکه دچار جرم دندانی نشوید
در آخر باید بگوییم همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای پیشگیری از تجمع پلاک و جرم روی سطح دندان‌ها، به نکات زیر توجه نمایید:
- روزانه حداقل دو مرتبه مسواک بزنید. حتی اگر دسترسی به مسواک نداشتید نیز دهان خود را بعد از هر بار غذا خوردن با آب خالی شستشو دهید.
- استفاده از نخ دندان را فراموش نکنید.
- از خمیر دندان ضد پلاک استفاده کنید.
- از دهانشویه‌های آنتی باکتریال استفاده نمایید.
- مصرف مواد قندی و شیرینیجات را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
- زبانتان را نیز روزانه یک مرتبه شستشو دهید، چون اکثر باکتری‌های پدید آورنده پلاک، ابتدا روی سطح زبان تجمع می‌کنند.
- بهتر است هر ۳ الی ۵ ماه یک بار به پزشک مراجعه کرده تا وضعیت دندانهایتان مورد بررسی قرار گیرند.
- سیگار کشیدن ممنوع!
پیشنهاد مدینو؛ از بین بردن جرم با قیمت مناسب
برای درمان جرم دندان می‌بایست حتما به یک مرکز معتبر مراجعه نمایید تا بتوانید بهترین نتایج را دریافت کنید. حال مگر داریم معتبرتر و خوش سابقه‌تر از کلینیک مدینو؟ این کلینیک مجهز و تخصصی تمامی خدمات دندانپزشکی را در نهایت کیفیت و با بهترین متریال ارائه نموده و مهمتر از آن قیمت‌های مناسبی را نیز برای زیباجویان و درمان جویان عزیز در نظر گرفته است. مدینو به شما لبخندی زیباتر و دلنشین‌تر را هدیه می‌دهد.
